سیمرغ در آثار ساسانی
واژه پهلوی سنمرو نام یکی از موجودات افسانه ای ایران است. سنمرو موجودی است نیمه پرنده و نیمه پستاندار که چون پستانداران به فرزند خود شیر می دهد و در بسیاری از آثار ساسانی به صورت ترکیبی از اژدها و طاووس کشیده شده است. او که دوست انسان و دشمن هر نوع مار و نیروی شیطانی است، بر بالای درختی لانه دارد که دانه های آن بیماری و بدی را از وجود انسان دور می کند
در افسانه های اخیرتر فارسی مانند شاهنامه ی فردوسی پرنده ی افسانه ای سیمرغ را می بینیم که در بالاترین قله ی رشته کوه البرز خانه دارد. سیمرغ شاهنامه پنجه های شیر، پر طاووس، دم مار مانند و سر شیر مانند دارد. اوست که زال پدر رستم را پرورش می دهد و با پر افسانه ای خود که درمان کننده ی زخم هاست زاده شدن رستم را آسان می کند.
سیمرغ در منطق الطیر عطار در کوه قاف لانه دارد و پرندگان در جستجوی او که تمثیل وجود مطلق الهی است، کوه ها و بیابان ها را طی می کنند و در نهایت از هزاران مرغی که به جستجوی او رفته اند تنها سی مرغ به انتهای راه می رسند و زمانی که به حریم سیمرغ قدم می نهند و با او سخن می گویند، سیمرغ آیینه ای در برابر آنها می نهد و چون نگاه می کنند می بینند که خود آن سی مرغ، سیمرغ شده اند و وجود سیمرغ چیزی نیست جز خود آن سی مرغ. در حقیقت عطار سر یکی شدن انسان و خدا را اینگونه بیان می کند
نقش برجسته ی گچی سیمرغ، سده ی 7 و 8 میلادی،
محل کشف: چال طرهان، ایران، مکان نگهداری: موزه ی بریتانیا
در نقشهای تاق بستان در حاشیه ی لباس خسرو دوم در دیوار شکارگاه گراز نیز نقش سیمرغ دیده می شود
بشقاب نقره ای به قطر 7.6 سانتی متر با نقش سیمرغ، سده ی 7 میلادی،
مکان نگهداری: موزه ی بریتانیا
پارچه ی ابریشمی با نقش سیمرغ، سده ی 6 میلادی.، موزه ی ویکتوریا و آلبرت لندن
آبدان (ابریق) نقره ای با نقش سیمرغ، ساخت سده ی ششم میلادی، موزه ی هامیتاژ (ارمیتاژ)
بشقاب نقره ای به قطر 13.4 سانتی متر، ساخت سده ی 6 و 7 میلادی
نقش سیمرغ بر حاشیه ی لباس خسرو دو در نقش برجسته ی تاق بستان
نقش سیمرغ علاوه بر این در حاشیه ی لباس سوارکار زره پوش تاق بستان نیز دیده می شود.
در دیوارنگاره های ساسانیان سمرقند در کاخ افراسیاب نیز نقش سیمرغ بر لباسها دیده می شود.
No comments:
Post a Comment